„Podobnie, jak przed pandemią, dominują nowotwory jelita grubego i piersi” [ROZMOWA]

Zdrowie jest najcenniejszą rzeczą, która mamy i należy o nie po prostu dbać. Nowotwór wcześnie wykryty to większa szansa na powrót do pełni zdrowia. Rozmowa z Wojciechem Jasińskim, chirurgiem onkologiem w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie.

Statystyki medyczne wskazują, że w minionym roku – dwóch, znacznie zmniejszyła się liczba nowych rozpoznań nowotworów. Z jednej strony pacjenci rzadziej zgłaszają się do lekarzy, z drugiej strony trzeba to powiedzieć wprost – dostęp do lekarzy z powodu pandemii został mocno ograniczony. Jak tej sytuacji zaradzić?
– Pomimo kolejnego wzrostu zachorowań na Covid – 19 wydaje się, że sytuacja z ubiegłego roku raczej się nie powtórzy. Wiele osób jest już zaszczepionych, nauczyliśmy się unikać sytuacji ryzykownych. Również jednostki medyczne dostosowały się do sytuacji epidemiologicznej i wypracowały standardy bezpiecznego postępowania.

Obserwujecie aktualnie wzrost liczby pacjentów, którzy przychodzą z zaawansowanymi stanami chorobowymi? Zauważacie wzrost liczby zgonów z powodu późno wykrytych nowotworów?
– Analizując statystyki naszej placówki z okresu ostatnich kilkunastu miesięcy, muszę przyznać, że liczba leczonych pacjentów onkologicznych nie uległa znaczącej redukcji. Poza dwoma najbardziej newralgicznymi miesiącami z połowy ubiegłego roku, nie zauważyliśmy załamania w liczbie operacji onkologicznych. Również przyjęcia w Poradni Onkologicznej, po początkowym ograniczeniu, wróciły do poziomu sprzed pandemii. Rzeczywiście trafiają do nas pacjenci, którzy z obawy przed zakażeniem nie zgłaszali się do lekarza mimo obecności niepokojących objawów. Nie jest to jednak nagminne. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że posiadamy już bardzo skuteczną broń w walce z wirusem – szczepienia.

Jakiego rodzaju zachorowania zdarzają się obecnie najczęściej?
– Podobnie, jak przed pandemią, dominują nowotwory jelita grubego i piersi. Jest też duża grupa pacjentów z nowotworami żołądka i czerniakiem. Trzeba pamiętać, że w Polsce wśród pacjentów zgłaszających się do leczenia onkologicznego, dominują ci z bardziej zaawansowanymi stadiami choroby. Pandemia jedynie uwypukliła ten problem, ale tendencja trwa od lat. Trudno mi powiedzieć, dlaczego tak się dzieje. Przy obecnym dostępie do informacji; prawie każdy ma możliwość dowiedzieć się, czym jest choroba nowotworowa, jakie objawy powinny skłonić nas do szukania pomocy lekarskiej. Kluczowe jednak jest przekonanie, że zdrowie jest najcenniejszą rzeczą, która mamy i należy o nie po prostu dbać.

Jak przekonać pacjentów, by mimo swoich obaw i utrudnień zgłaszali się do lekarzy, by regularnie badali się i w razie wątpliwości, czy podejrzeń, czym prędzej zgłaszali się do przychodni?
– Wszystkie dobrze znane zachowania prozdrowotne: właściwa, zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, unikanie nałogów – pozwalają uniknąć wielu schorzeń – w tym nowotworowych.
Wielką i wciąż niedocenianą rolę w profilaktyce onkologicznej mają lekarze pierwszego kontaktu. Pamiętajmy, że specjalistów w naszym kraju jest mało – zbyt mało, jeśli porównać to z jakimikolwiek standardami z tzw. krajów rozwiniętych. Nie są oni w stanie prowadzić skomplikowanego leczenia onkologicznego i jednocześnie zajmować się profilaktyką. A więc zainteresowanie pacjenta swoim stanem zdrowia i czujność onkologiczna lekarzy rodzinnych to klucz do sukcesu.

Co nas powinno zaniepokoić, kiedy iść do lekarza?
– Nic nie zastąpi zainteresowania potencjalnego pacjenta własnym stanem zdrowia. Kaszel, chrypka powyżej 2 tygodni, nieuzasadnione infekcja, gorączki, zaburzenia łaknienia, chudnięcie, zaburzenia rytmu i formy wypróżnień, obecność krwi w plwocinie, stolcu, w moczu – to tylko niektóre sytuacje, które powinny wzmóc naszą czujność. Jeżeli utrzymują się ponad 2-3 tygodnie, zgłośmy się do lekarza pierwszego kontaktu. On z pewnością podejmie właściwą decyzję.

Karta DILO, czyli tzw. zielona karta, to duże udogodnienie dla pacjentów onkologicznych. Czy każdy może z niej skorzystać? Na jakich warunkach? Co trzeba zrobić? Gdzie się zgłosić?
– Karta DILO w dość dobry sposób uporządkowuje diagnostykę i ułatwia do niej dostęp. Daje też gwarancję usystematyzowanej i ujednoliconej terapii. Może być ona założona w trzech głównych sytuacjach: pierwsza – przez lekarza rodzinnego, w przypadku uzasadnionego badaniem klinicznym i badaniami dodatkowymi podejrzenia nowotworu; druga – przez lekarza specjalistę w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia nowotworu w badaniu mikroskopowym; trzecia – w trakcie leczenia szpitalnego, z rozpoznanym i potwierdzonym nowotworem.

W medycynie ważna jest profilaktyka. Warto przypominać, że w przychodni są dostępne dla pacjentów darmowe badania. Przy tym – październik to miesiąc profilaktyki raka piersi. W przychodni przy ul. Orlej w Koszalinie panie mogą przez cały rok skorzystać z mammografii.
– Zarówno rak jelita grubego i rak piersi doczekały się dobrze funkcjonujących programów profilaktycznych. Przesiewowe kolonoskopie są finansowane przez NFZ i dostęp do nich jest coraz lepszy. Profilaktyczne mammografie dla kobiet w wieku 50-69 są możliwe do wykonania również w naszej placówce przy ulicy Orlej w Koszalinie. Pacjentki mają możliwość skorzystania z badania najwyższej jakości aparatem cyfrowym. W przypadku zaś stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości, w szybkim czasie przechodzą dodatkowe badania i biopsje podejrzanych zmian. Tu również dysponujemy najwyższej jakości bardzo nowoczesnym sprzętem dostępnym w niewielu miejscach w kraju.
Dbajmy o siebie, obserwujmy się i nie bójmy się chodzić do lekarzy – nowotwór wcześnie wykryty to większa szansa na powrót do pełni zdrowia.

Fot. SWK